برنامه ها وفعاليت هاي بهداشت حرفه اي
براي دستيابي به اهداف بهداشت حرفه¬اي، برنامه¬هايي وجود دارد كه هم اكنون در كشور ما بر اساس قانون كار، وزارت كار رفاه و امور اجتماعي و وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشكي بصورت مشترك عهده¬دار ارائه خدمت بهداشت حرفه¬اي و ايمني به كارگران و اجراي برنامه¬هاي بهداشت كار هستند و سازمان تامين اجتماعي نيز مسئول درمان و بيمه كارگران مي¬باشد. بطور كلي برنامه¬هاي بهداشت حرفه¬اي عبارتند از:
1 برنامه¬هاي مربوط به بهداشت كار شامل شناخت، بررسي و اندازه¬ گيري عوامل زيان¬آور موجود در محيط كار و ارائه طرح¬هاي كنترل و بهسازي محيط كارگاه¬ها، كارخانجات و معادن منطقه
2 برنامه¬هاي مربوط به معاينات پزشكي (معاينات بدو استخدام معاينات دوره¬اي و اختصاصي)
3 برنامه¬هاي مربوط به حفاظت و ايمني محيط كار
4 برنامه¬هاي مربوط به آموزش بهداشت كارگران
5 ايجاد امكانات درماني و كمك¬هاي اوليه در كارخانجات از جمله مراكز و خانه¬هاي بهداشت كارگري ايستگاهاي امداد
فعاليت هاي اجرائي بهداشت حرفه اي
1- برنامه بهداشت كشاورزي
باتوجه به اينكه قشرعظيمي از افراد جامعه درفعاليت هاي مرتبط با بخش كشاورزي هستند وبر حسب نوع فعاليتي كه دارند درمعرض شرايط جوي وخطرات محيط كارهستند ازجمله بخارات ناشي از عمليات سم پاشي ،سروصداي ناشي از اداوات كشاورزي، تشعشعات ناشي ازتماس مستقيم نور خورشيد، گردغبارها وحوادث ناشي از اداوات كشاورزي كه لازم است به منظور كاهش صدمات جسمي وروحي در بين آنها اقدامات بهداشتي از نظر ارتقاي سطح آگاهي اين گروه درمقابل خطرات وايمن نمودن محيط كار وهمچنين سلامت آنها درقالب معاينات پزشكي ادواري پيگيري گردد
2- طرح بازنشستگي پيش از موعد كارگران مشاغل سخت وزيان آور
شاغليني كه بطور 20 سال مستمر ويا 25 سال متناوب در معرض عوامل زيان آورمحيط كار باشند شغل آنها توسط كارشناس بهداشت حرقه اي وبازرس كار به صورت مشترك مورد بررسي قرارگرفته نتيجه بازديد دركميته هاي بدوي وتجديد نظر استاني مستقر درسازمان كار وامور اجتماعي استان مورد بررسي قرارمي گيرد درصورت تاييد شغل در گروه مشاغل زيان آور سابقه 30 سال براي فرد متقاضي محاسبه وبازنشسته مي گردد وكارفرما نيز موظف مي باشد ظرف مدت 2 سال نسبت به بهسازي كارگاه ورفع صفت سخت وزيان آوري شغل مربوطه اقدام نمايد دراين كميته ها علاوه بر روساو كارشناسان مسئول مرتبط سه ارگان (مركز بهداشت استان-سازمان كارواموراجتماعي-سازمان تامين اجتماعي) نمايندگان كارفرمايان وكارگران نيز حضور دارند.
3- طرح بقا (بهداشت قالي بافان)
كارگاههاي قالي بافي روستايي كه از نظر بهداشتي نياز به بهسازي دارند نسبت به آموزش براي بهسازي كارگاهها ، معاينات قالي بافان ونيز رعايت اصول بهداشت حرفه اي توسط پزشكان وبهورزان مراكز روستايي اقدام مي گردد .
4- كميته هاي ايمني وبهداشت كار
به منظور جلب حمايت كارگران وكارفرمايان درپيشگيري از حوادث وبيماريهاي ناشي از كار كميته اي تحت عنوان كميته هاي ايمني وبهداشت كار درواحد هاي بالاي 25 نفر شاغل مطابق ماده 93 قانون كار تشكيل مي گردد اعضاء اين كميته 5 نفربه شرح زير مي باشد:
كارفرما يا نماينده تام الاختيار وي- نماينده كارگران- مديرفني يا استاد كار كارگاه- مسئول ايمني و مسئول بهداشت حرفه اي كه از فارغ التحصيلان رشته بهد اشت حرفه اي انتخاب مي گردد .
5- معاينات شغلي
مطابق ماده 92 قانون كار شاغليني كه به اقتضاي نوع شغلشان درمعرض انواع مخاطرات ناشي از كار مي باشند لازم است به صورت سالانه مورد معاينات وآزمايشات اختصاصي مربوطه قرار گرفته ونتايج در پرونده پزشكي آنها بايگاني گردد كه موارد توسط اعضاء تيم سلامت مستقر دركارخانجات وهمچنين توسط شركتهاي طب كار داراي مجوز ارائه خدمات صورت مي گيرد .
6- برنامه مقابله با صدا
صدا يكي از عوامل زيان آور محيط كار بوده كه در اكثر كارگاهها وجود دارد.اين عامل توسط كارشناسان بهداشت حرفه اي مورد ارزيابي قرار گرفته و چنانچه ميزان آن بيش از 85 دسي بل باشد لازم است اقدامات كنترلي در جهت پيشگيري از عوارض آن صورت پذيرد.
اين اقدامات كنترلي در دو بخش فني مهندسي و اقدامات مديريتي(كاهش زمان مواجهه) صورت مي گيرد.آموزش شاغلين در معرض صدا يكي از فاكتورهاي مهم در پيشگيري از عوارض ناشي از اين عامل است كه توسط كارشناسان بهداشت حرفه اي و اعضاي تيم سلامت كارخانجات اجرا مي شود.
7- برنامه ارگونومي
عوامل زيان آور ارگونومي محيط كار مانند وضعيت نامناسب بدني در حين انجام كار و ابزار كار نامناسب، در اكثر محيط هاي كاري وجود دارد. در برنامه ارگونومي، عوامل زيان آور ارگونومي محيط كار توسط كارشناسان بهداشت حرفه اي شناسايي شده و مورد ارزيابي قرار مي گيرد تا براساس آن، اقدامات مداخله اي به منظور اصلاح شرايط كاري غيرارگونوميك و پيشگيري از عوارض اسكلتي عضلاني ناشي از كار اجرا گردد. البته آموزش ارگونومي يا همان نحوه صحيح انجام كارها در اين برنامه، داراي اهميت زيادي است.