امام حسن (ع) در شب نيمه ماه رمضان سال سوم هجرت در مدينه تولد يافت. وي نخستين پسري بود كه خداوند متعال به خانواده علي و فاطمه عنايت كرد. رسول اكرم (ص) بلا فاصله پس از ولادتش، او را گرفت و در گوش چپش اقامه گفت. سپس براي او بار گوسفندي قرباني كرد، سرش را تراشيد و هموزن موي سرش - كه يك درم و چيزي افزون بود - نقره به مستمندان داد. پيامبر (ص) دستور داد تا سرش را عطر آگين كنند و از آن هنگام آيين عقيقه و صدقه دادن به هموزن موي سر نوزاد سنت شد. اين نوزاد را " حسن " نام داد و اين نام در جاهليت سابقه نداشت. كنيه او را ابومحمد نهاد و اين تنها كنيه اوست.
لقب هاي او سبط، سيد، زكي، مجتبي است كه از همه معروفتر "مجتبي" ميباشد. پيامبر اكرم (ص) به حسن و برادرش حسين علاقه خاصي داشت و بارها ميفرمود كه حسن و حسين فرزندان منند و به پاس همين سخن علي به ساير فرزندان خود ميفرمود : " شما فرزندان من هستيد و حسن و حسين فرزندان پيغمبر خدايند ". امام حسن هفت سال و خردهاي زمان جد بزرگوارش را درك نمود و در آغوش مهر آن حضرت بسر برد و پس از رحلت پيامبر (ص) كه با رحلت حضرت فاطمه دو ماه يا سه ماه بيشتر فاصله نداشت، تحت تربيت پدر بزرگوار خود قرار گرفت.
امام حسن (ع) پس از شهادت پدر بزرگوار خود به امر خدا و طبق وصيت آن حضرت، به امامت رسيد و مقام خلافت ظاهري را نيز اشغال كرد، و نزديك به شش ماه به اداره امور مسلمين پرداخت. در اين مدت، معاويه كه دشمن سرسخت علي (ع) و خاندان او بود و سالها به طمع خلافت ( در آغاز به بهانه خونخواهي عثمان و در آخر آشكارا به طلب خلافت ) جنگيده بود، به عراق كه مقر خلافت امام حسن (ع) بود لشكر كشيد و جنگ آغاز كرد. ما دراين باره كمي بعد تر سخن خواهيم گفت. امام حسن (ع) از جهت منظر و اخلاق و پيكر و بزرگواري به رسول اكرم (ص) بسيار مانند بود.
وصف كنندگان آن حضرت او را چنين توصيف كرده اند:
" داراي رخساري سفيد آميخته به اندكي سرخي، چشماني سياه، گونهاي هموار، محاسني انبوه، گيسواني مجعد و پر، گردني سيمگون، اندامي متناسب، شانهيي عريض، استخواني درشت، مياني باريك، قدي ميانه، نه چندان بلند و نه چندان كوتاه. سيمايي نمكين و چهرهاي در شمار زيباترين و جذاب ترين چهرهها ". ابن سعد گفته است كه " حسن و حسين به ريگ سياه، خضاب ميكردند "
سخناني كوتاه و پرمحتوا از امام حسن مجتبي عليه السلام (1)
1. از امام حسن (ع) سؤال شد : زهد چيست ؟ فرمود : رغبت به تقوي و بي رغبتي به دنيا.
(تحف العقول ، ص 227)
------------------------------------
2. از امام حسن (ع) سؤال شد : مروت چيست ؟ فرمود : حفظ دين ، عزت نفس ، نرمش ، احسان ، پرداخت حقوق و اظهار دوستي نسبت به مردم .
(تحف العقول ، ص 227)
------------------------------------
3. از امام حسن (ع) سؤال شد : كرم چيست ؟ فرمود : بخشش پيش از خواهش و اطعام در قحطي .
(تحف العقول ، ص 227)
------------------------------------
4. از امام حسن (ع) سؤال شد : بخل چيست ؟ فرمود : آنچه در كف داري شرف بداني ، و آنچه انفاق كني تلف شماري .
(تحف العقول ، ص 227)
------------------------------------
5.از امام حسن (ع) سؤال شد: بي نيازي چيست ؟ فرمود : رضايت نفس به آنچه برايش قسمت شده ، هر چند كم باشد .
(تحف العقول ، ص 228)
------------------------------------
6 . از امام حسن (ع) سؤال شد: فقر چيست ؟ فرمود : حرص به هر چيز .
(تحف العقول ، ص 228)
------------------------------------
7. از امام حسن (ع) سؤال شد: شرف چيست ؟ فرمود : موافقت با دوستان و حفظ همسايگان .
(تحف العقول ، ص 228)
------------------------------------
|